Sedno problemu

Prezydentem Polski można być tylko przez dwie kadencje.

Natomiast  wójtem czy burmistrzem – przynajmniej obecnie – nawet dożywotnio.

Oczywiście znacznie łatwiej utrzymać zajmowane stanowisko, niż je wywalczyć

Od paru lat trwają próby ograniczenia związanych z tym patologii. Stosowne projekty ustawy zakazującej sprawowania funkcji wójta, burmistrza i prezydenta miasta przez więcej niż dwie kadencje składały już kluby SLD a później PIS.

Brak ograniczeń w liczbie sprawowanych kadencji przez samorządowców powoduje m.in., iż wiele wartościowych osób unika startu w wyborach, przeświadczonych, że nie mają szans na odniesienie sukcesu i dokonanie potrzebnych zmian w samorządach.

PiS stoi na stanowisku, że zbyt długie wójtowanie może rodzić patologie. Tworzyć prywatne folwarki, złożone z wójta i jego rodziny, popleczników itd. Tworzyć swoiste sieci zależności, czy to służbowych, czy też towarzyskich, przyjacielskich itd. Posłowie PiS są zdania, że samorządom potrzebne jest gruntowne przewietrzenie. Wpuszczenie do nich ludzi z nowymi pomysłami. Dwie kadencje powinny wystarczyć, by ktoś nowy zmienił oblicze miasta czy gminy, wprowadzić jakieś innowacje itd.

Jednak jeśli Prawo i Sprawiedliwość przeforsowałoby zmiany w ustawie o samorządach (a ma tutaj silne poparcie wielu posłów innych klubów, w tym PO i SLD) to wójtowie mogliby pełnić swoje funkcje jedynie przez dwie kadencje. Projekt zmian nie dotarł jeszcze w sejmie do trzeciego czytania. Gdyby jednak wszedł w życie, na wójtów i burmistrzów w całym kraju padłby blady strach.

Niezatapialni !

Po wejściu w życie ustawy z 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta powoływany dotychczas przez radę gminy organ wykonawczy, tj. zarząd gminy, został zastąpiony wybieranym w wyborach powszechnych organem jednoosobowym – wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta).

Wójt zyskał szerokie uprawnienia administracyjno- i cywilnoprawne. Przejął kompetencje dawnego zarządu w zakresie gospodarowania oraz prowadzenia i zarządzania mieniem komunalnym. Poza tym dowolnie dobiera współpracowników. Na podstawie wspomnianej ustawy rada gminy utraciła nie tylko możliwość powoływania, ale również odwoływania organu wykonawczego, który obecnie jest praktycznie nieusuwalny. Mogą to zrobić jedynie mieszkańcy wspólnoty w ramach referendum lokalnego albo prezes Rady Ministrów pod pewnymi warunkami. W praktyce jedyną szansą na pozbawienie wójta czy burmistrza urzędu są wybory, w ramach których obywatele mogą wyrazić zaufanie innej osobie.

Mimo pełnego demokratyzmu procedury wyborczej okazuje się, że nawet poważne zastrzeżenia mieszkańców wspólnoty zgłaszane wobec urzędujących włodarzy nie pozbawiają ich szans na reelekcję. Wyborcy zdają się być wierni powiedzeniu, że “lepsze jest wrogiem dobrego”, i dążą do zachowania status quo w gminach.

Jakie są tego przyczyny ?

Skąd się bierze nieprzemijające poparcie dla wójtów czy burmistrzów? Przyczyn jest wiele. Dość powiedzieć, że literatura politologiczna dostarcza wielu przykładów na to, że znacznie łatwiej utrzymać zajmowane stanowisko, niż je wywalczyć. W swoich okręgach wójtowie są znani i popularni. W reelekcji pomagają im dotychczasowe działania na rzecz lokalnej społeczności, którymi nie mogą się podczas kampanii pochwalić kontrkandydaci (D.M. Olson). O sukcesach władz wyborcy dowiadują się z lokalnej prasy redagowanej przez samorządy, eksponującej wyłącznie ich zasługi, co w połączeniu z brakiem prasy opozycyjnej (lub jej słabością) tworzy cukierkowy obraz samorządowej polityki.

Kiedy uderzy Tsunami ?

Jak na razie projekt nie był jednak głosowany przez Sejm. – Przed trzecim czytaniem jest obecnie projekt zmian ustawy o samorządach, zgłoszony przez PiS, jednak zmiany te dotyczą wysokości diet radnych – mówi Expressowi Marcin Zawiśliński z Biura Prasowego Kancelarii Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej. – Projekt dotyczący kadencyjności w samorządach, jak do tej pory nie dotarł jeszcze do trzeciego czytania – informuje.

Zatem kontrowersyjna i na pewno mało wygodna dla wielu osób sprawa kadencyjności samorządowych włodarzy, utknęła gdzieś wraz z innymi niewygodnymi dla koalicji rządzącej tematami. Trzecie czytanie jest ostatnim przed tym, zanim ustawa poddana zostanie pod głosowanie sejmu.

Wydaje się jednak, że teraz jest to już jedynie kwestia czasu – a on nieubłaganie płynie – i po październikowych wyborach parlamentarnych  możemy się spodziewać ostatecznego rozstrzygnięcia w tej w tej kwestii.

Co się zmieni ?

Klub PiS złożył w Sejmie projekt ustawy, który przewiduje ograniczenie do dwóch kadencji możliwości sprawowania władzy przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.

W projekcie przewidziano również obowiązkowe zawieszenie wójta, burmistrza lub prezydenta, w wypadku gdy np. będzie tymczasowo aresztowany odbywa karę pozbawienia wolności lub jest niezdolny do pracy z powodu choroby dłużej niż 30 dni. W takich sytuacjach radni byliby zobowiązani do przekazania obowiązków zastępcy wójta, burmistrza czy prezydenta.

Przypomnijmy, że obecnie władzę wójta czy burmistrza można sprawować nie tylko ze szpitala ale wręcz z aresztu – i nie są to, wbrew pozorom, przypadki zupełnie odosobnione.

Oczekiwane konsekwencje

Zdaniem wnioskującego o zmianę ustawy posła PiS Mariusza Błaszczaka, nowa ustawa pozwoli na szersze otwarcie samorządów na ludzi, którzy reprezentują społeczność lokalną.

“Ustawa może zwiększyć aktywność społeczną i zwiększyć kontrolę społeczną nad działalnością władz” – ocenił. “Prezydent Polski też może rządzić tylko przez dwie kadencje, nawet jak jest bardzo dobrą głową państwa” – dodał Błaszczak.

Zdaniem parlamentarzystów PiS ograniczenie kadencji włodarzy gmin spowoduje ukrócenie patologii, jakie mają miejsca w wielu gminach, gdzie powstają „koterie” i „folwarki” skupione wokół burmistrzów i wójtów, którzy otaczają się różnymi ludźmi, tworzącymi sieć wzajemnych powiązań towarzyskich i przyjacielskich – jak argumentują niektórzy posłowie.

Nie jest żadną niespodzianką, że urzędujący włodarze nie pozostawiają suchej nitki na projekcie PiS. – Skoro wójt czy burmistrz mógłby pracować tylko dwie kadencje, to może podobny przepis należałoby wprowadzić także w stosunku do posłów – żartuje jeden z wójtów.

Nie ulega wątpliwości, że urzędujący włodarze przed każdymi kolejnymi wyborami startują z o wiele lepszej pozycji niż ich rywale. Choćby dlatego, że mają pod sobą różne gminne media, które finansowane są z pieniędzy podatników.

Czy posłom PiS uda się przeforsować w parlamencie nowelizację ustawy w proponowanym przez siebie kształcie? Muszą do tego pomysłu przekonać inne kluby, co wcale nie musi być łatwe. Odpowiedź na to pytanie być może zapadnie jeszcze w tym roku.

Jeśli tak się stanie to samorządową gangrenę zmiecie prawdziwe Tsunami.

Źródła:
wadowice24.pl
sochaczewianin.pl
marekbieniek.pl
namyslowianie.pl
rzeczpospolita.pl

Fala Tsunami

Stepnickie molo po odejściu Tsunami 😉