Stanowisko Regionalnej Rady Ochrony Przyrody przy szczecińskim RDOŚ w/s OZE

STANOWISKO

REGIONALNEJ RADY OCHRONY PRZYRODY
PRZY
REGIONALNYM DYREKTORZE OCHRONY ŚRODOWISKA
W SZCZECINIE

W SPRAWIE ROZWOJU
ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII
W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM

Regionalna Rada Ochrony Przyrody (województwa zachodniopomorskiego) (RROP) – organ doradczy Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Szczecinie (RDOŚ), mając na uwadze, że:

1. Województwo zachodniopomorskie, ze względu na swoją lokalizację i uwarunkowania historyczno-geograficzne posiada większą niż średnia krajowa liczbę obszarów cennych przyrodniczo (np. ostoje Natura 2000 zajmują ponad 30% powierzchni) a co za tym idzie większą powierzchnię korytarzy i obszarów węzłowych o randze europejskiej. Województwo jest na 4. miejscu w Polsce pod względem lesistości (36,1% przy średniej krajowej 29,7 %), jest położone nad: brzegiem Bałtyku, Zalewem Szczecińskim, Jeziorem Dąbie (4. co do wielkości w Polsce) i Miedwie (5. co do wielkości w Polsce), w Dolinie Dolnej Odry oraz posiada większy od krajowej procent jeziorności, jak również dużą jego część stanowią cenne krajobrazowo obszary pojezierzy.

2. Opublikowany na przełomie lat 2010/11 „Program rozwoju sektora energetycznego w województwie zachodniopomorskim do 2015 r. z częścią prognostyczną do 2030 r.” – przygotowany przez Case-Doradcy sp. z o.o. dla Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego – praktycznie nie odnosi się do problematyki wpływu rozwoju energetyki w naszym regionie na środowisko przyrodnicze.

3. Mitem jest szeroko rozpowszechniona informacja o szczególnej predyspozycji również naszego regionu ze względu na wietrzność, do lokalizowania tutaj farm wiatrowych. Średnia roczna wietrzność na terenie Polski, interpolowana dla wysokości 80 m jest zbliżona dla całego kraju i – z wyjątkiem Pogórza i gór – wynosi 5-7 m/s (raport European Environment Agency, Europe’s onshore and offshore wind energy potential, An assessment of environmental and economic constraints, EEA Technical report, No 6/2009).

4. Konieczne jest uwzględnienie zachowania proporcji w gospodarowaniu przestrzenią w skali całego kraju. Z 6000-8000 MW planowanych do uzyskania z energetyki odnawialnej (w tym wiatrowej) dla całej Polski do roku 2020, aż do 1000- 2000 MW (15 do 30%) przewiduje się na obszarze woj. zachodniopomorskiego (ok. 7 % powierzchni lądowej Polski) co, uwzględniając uwarunkowania krajobrazowo przyrodnicze, jest szkodliwe a wręcz niewykonalne.

5. Jeżeli założymy – uwzględniając poprzedni punkt, że w Polsce do roku 2020 z energetyki odnawialnej ma pochodzić maks. 8000 MW mocy (górna planowana granica ze wszystkich OZE), a zachodniopomorskie zajmuje około 7% powierzchni kraju – to na terenie naszego województwa powinny być zainstalowane instalacje OZE, w tym wiatrowe, o mocy około 560 MW. Kontynuując – jeśli założymy, że obecnie przeciętna turbina ma moc rzędu 2,5 MW oraz przyjmiemy równomierny rozkład turbin, to znając liczbę gmin naszego województwa na terenie każdej z nich powinny być zainstalowane średnio nie więcej niż 2-3 turbiny – i to w przypadku jeśli energia wiatru miałaby być jedynym źródłem energii odnawialnej. Uwzględniając uwarunkowania techniczne i przeliczając te liczby na farmy wiatrowe, średnio w każdym powiecie województwa powinna powstać maksymalnie jedna farma wiatrowa składająca się z 15 turbin i to wliczając już istniejące.

6. Masowość projektowania farm wiatrowych, do czego dochodzi w niektórych częściach województwa, generuje skumulowane oddziaływanie na środowisko. Oddziaływaniem tym jest w szczególności pogorszenie przydatności terenu dla ptaków zachodzące na dużych obszarach, co wydaje się uchybiać obowiązkowi wynikającemu z art. 3.2b dyrektywy ptasiej – utrzymania i zagospodarowania, zgodnie z potrzebami ekologicznymi, siedlisk ptaków, zarówno w obszarach chronionych, jak i poza nimi.

7. W świetle powyższego, zasadne mogą być wątpliwości, czy w stosunku do gruntów rolnych na których lokalizowane są duże skupienia elektrowni wiatrowych nie ma miejsca naruszenie minimalnych norm, uprawniających rolników do rolniczych płatności bezpośrednich.

8. Gminy nie posiadają planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe a jeśli taki plan istnieje – energetyka wiatrowa w formie dużych farm wiatrowych – bardzo często jest traktowana jako jedyna możliwa alternatywa energetyczna dla gminy.

9. Masowe są w skali województwa zmiany w studiach uwarunkowań a następnie w planach zagospodarowania przestrzennego sponsorowane przez inwestorów budujących farmy wiatrowe. Dodatkowo wariantowanie lokalizacji farm wiatrowych nie ma miejsca lub polega na porównaniu z opcją zerową – oczywiście z korzyścią dla lokalizowania inwestycji.

10. Istnieją problemy z podłączaniem farm wiatrowych do sieci energetycznej i wysokie koszty z tym związane, w których inwestujący w budowę farm nie w pełni partycypują. Podobnie nie ponoszą kosztów zapewniania rezerw mocy (tzw. wirujących) związanych z okresowymi, nieprzewidywalnymi przerwami w dostawach energii pochodzącej z wiatru.

11. Dokumentacja dotycząca wpływu farmy wiatrowej na środowisko jest opłacana bezpośrednio przez inwestora co daje nieograniczone wręcz możliwości dalekiej od obiektywnej ich interpretacji.

12. Mocno niedoskonałe prawo, w tym przepisy dotyczące zagospodarowania przestrzennego czy samorządzie gminnym praktycznie uniemożliwiają – do momentu rozpoczęcia procesu uzyskania “decyzji środowiskowej” – jakikolwiek wpływ na decyzje podejmowane przez gminy w zakresie planowania przestrzennego.

13. Pomimo istnienia standardów dobrej praktyki w zakresie wdrażania obowiązującego prawa co do aspektów przyrodniczych inwestycji w farmy wiatrowe takich jak Wytyczne Komisji Europejskiej „EU Guidance on wind energy development in accordance with the EU nature legislation”, “Wytyczne w zakresie oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki” czy “Wytyczne dotyczące oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze”, w praktyce zdarza się ich dowolne interpretowanie lub wręcz pomijanie.

14. Niedoceniany jest aspekt wpływu farm wiatrowych na naturalne i kulturowe krajobrazy województwa zachodniopomorskiego, które są szczególnym bogactwem regionu i mają także wymierną wartość ekonomiczną. Masowość niekontrolowanych przekształceń krajobrazu do jakiej dochodzi w województwie zachodniopomorskim, będąca wynikiem masowego lokalizowania farm wiatrowych, wydaje się naruszać zobowiązania wynikające z ratyfikowanej przez Polskę Europejskiej Konwencji Krajobrazowej.

15. Niedoskonałości legislacyjne powodują, że Rady Gmin lub/i wójtowie, burmistrzowie czy prezydenci mogą na swoim terenie decydować o lokalizacji farm wiatrowych do 100 MW mocy – czyli przy 2,5 MW turbinach – farm składających się nawet z 40 „wiatraków”.

16. W przypadku OZE promuje się głównie lub wyłącznie rozwój “dużej energetyki wiatrowej”, z zupełnym brakiem informacji i promocji małych przydomowych turbin czy innych źródeł odnawialnych.

17. Zgodnie z aktualnym prawem polskim (w tym wielokrotne orzecznictwo sądów administracyjnych), budowa elektrowni wiatrowych nie może być uważana za inwestycję celu publicznego.

Regionalna Rada Ochrony Przyrody (województwa zachodniopomorskiego) rekomenduje:

I. Opracowanie przy współpracy służb ochrony przyrody, ochrony zabytków, przyrodników, geologów, urbanistów, energetyków i inwestorów mapy województwa z zaznaczonymi obszarami, na których lokalizowanie dużych OZE jest niewskazane, wraz z wdrożeniem przez RDOŚ w Szczecinie zapisów tego dokumentu do procedur związanych z wydawaniem decyzji i opiniowaniem lokalizowania OZE w województwie zachodniopomorskim.

II. Umocowanie decyzyjności planistycznej w zakresie planowania lokalizacji siłowni wiatrowych na poziomie województwa a nie jak to ma miejsce – na poziomie pojedynczej gminy.

III. Skrupulatnego uwzględniania oddziaływań skumulowanych w ocenach oddziaływania farm wiatrowych na środowisko oraz w strategicznych ocenach oddziaływania studiów i planów zagospodarowania przestrzennego na środowisko.

IV. Zapewnienia wysokiej jakości raportów i prognoz oddziaływania na środowisko, dotyczących energetyki wiatrowej, w tym przez zapewnienie przestrzegania istniejących standardów w tym zakresie, opartych na wymogach obowiązującego prawa (porozumień międzynarodowych np. EUROBATS, prawa europejskiego w tym dyrektyw SEA i EIA, ptasiej i siedliskowej, prawa polskiego – w tym ustawy ooś).

III. Stworzenia w jak najkrótszym czasie Atlasu potencjału energetycznego województwa w zakresie OZE.

IV. Wprowadzenia do planu zagospodarowania przestrzennego województwa zapisów porządkujących problem OZE – łącznie z proponowaną “pojemnością” poszczególnych powiatów dla lokalizacji poszczególnych dużych OZE.

V. Promowania i dofinansowywania małych, przydomowych OZE w tym również instalacji kogeneracyjnych, wraz z przygotowaniem wzorcowych studiów wykonalności dla takich instalacji – w warunkach miejskich i wiejskich.

VI. Stworzenia w najbliższym czasie planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich przylegających do województwa zachodniopomorskiego, uniemożliwiających lokalizację morskich farm wiatrowych które mogłyby negatywnie oddziaływać na morskie środowisko przyrodnicze.

RROP deklaruje ze swojej strony pomoc i wsparcie dla wszelkich działań mających na celu usprawnienie i ucywilizowanie procesu rozwoju OZE na terenie województwa zachodniopomorskiego. Mimo, że działania tego rodzaju są już mocno opóźnione, to całkowite ich zaniechanie jest niedopuszczalne i może tylko pogorszyć już i tak niekorzystną sytuację a w dalszej perspektywie wiązać się z obciążeniami finansowymi budżetów państwa i samorządowych związanych z kompensacją strat w przyrodzie jak również procesami wytaczanymi przez poszkodowane osoby i instytucje, które poniosą wymierne straty w wyniku błędnych decyzji związanych z zagospodarowaniem przestrzennym.

Redakcja n-s dziękuje za przesłany materiał

kup e-wydanie kuriera szczecińskiego
http://gazeta.kurier.szczecin.pl

zamów ogłoszenie przez internet
http://ogloszenia.kurier.szczecin.pl