luty/marzec 2014

Raport i podsumowanie projektu

1. Powstanie i założenia projektu

1.1 Geneza powstania 

Zalew Szczeciński i Delta Odry są raczej mało znanymi, poza Niemcami i Polską, miejscami stosunkowo rzadko odwiedzanymi przez gości z poza regionu. Obszar ten posiada duży potencjał rozwoju na bazie  walorów przyrodniczych. Znajdują się tutaj dzikie rzeki, delta, laguny, bagna, duże połacie lasów, wrzosowisk, malownicze klify i dziewicze plaże. Bioróżnorodność tego regionu, gdzie żyją łosie, bieliki, żubry, bobry, wydry, foki, morświny, jelenie szlachetne, bociany czarne i białe oraz wiele innych gatunków naszej rodzimej fauny i flory, jest jedyna w swoim rodzaju na skalę europejską.

Bliskość stolicy Niemiec oraz polskiego miasta Szczecina stanowi niezwykłe połączenie atrakcji przyrodniczych, kulturowych i historycznych w tym unikatowym regionie.

Pomimo, że ten transgraniczny region może stać się światowej klasy atrakcją turystyczną i przyrodniczą, ani mieszkańcy ani turyści nie odkryli jeszcze drzemiącego w nim potencjału, zwłaszcza do uprawiania turystyki przyrodniczej. Na dzień dzisiejszy istnieje tu tylko kilka nielicznych ofert umożliwiających obserwację dzikiej przyrody, jak choćby rejsy łodzią rybacką połączone z podglądaniem bielika, czy wyprawy kanu po „Amazonce Północy” na rzece Pianie w niemieckiej części regionu. Możliwości rozwoju poprzez turystykę opartą na bezcennych walorach przyrodniczych są w tym regionie nadal nieodkryte.

Wychodząc naprzeciw temu swoistemu wyzwaniu, zbadania drzemiącego w regionie Delty Odry potencjału, dwie organizacje współpracujące ze sobą: polska Stepnicka Organizacja Turystyczna Nie Tylko Dla Orłów (SOT) oraz po stronie niemieckiej HOP transgraniczna sieć Delty Odry (HOP) podjęły wyzwanie zrealizowania pierwszego polsko-niemieckiego spotkania na temat ochrony przyrody i turystyki, zapraszając uczestników zamieszkałych i prowadzących swoje działalności po obu stronach granicy do dyskusji nad utworzeniem wspólnego markowego transgranicznego produktu turystycznego bazującego na walorach przyrodniczych oraz rozwoju większej ilości pojedynczych ofert turystycznych w tej dziedzinie.

Jedną z dodatkowych sił napędowych podjęcia działań w celu rozwoju takiej inicjatywy jest również fakt, że region Delty Odry w 2012 r. został nominowany przez organizacje Deutsche Umwelthilfe w partnerstwie z SOT  jako jeden z 10 pilotażowych obszarów nowej europejskiej inicjatywy Rewilding Europe.

Inicjatywa ta skupia grupę 40 ekspertów z ponad 10 krajów Europy posiadających wieloletnie  doświadczenie i wiedzę w dziedzinach zarówno ochrony przyrody jak i tworzenia przedsiębiorstw zajmujących się kreowaniem i rozwojem produktów turystycznych opartych na walorach przyrodniczych.

Celem Rewilding Europe (http://www.rewildingeurope.com/) jest objęcie  programem 1 miliona hektarów ziemi do 2020 r. i utworzenie na tych terenach 10 niezwykle atrakcyjnych przyrodniczo światowej klasy obszarów w Europie. Rewilding Europe  odkrywa obszary Europy, gdzie zasoby dzikiej  przyrody są walorem  o wielkiej wartości, przyciągającym ludzi z całego świata, z wymierną korzyścią  dla społeczności lokalnych. Tą drogą kreowana jest społeczna akceptacja dla naturalnego funkcjonowania procesów przyrodniczych w regionie ,  gdzie lokalna społeczność  jest  dumna z  naturalnych skarbów jakie ich otaczają, są świadomi ich wyjątkowości i odnoszą z tego bardzo konkretne i policzalne korzyści.  Rewilding Europe dąży do odtworzenia na naszym kontynencie okoliczności sprzyjających powrotowi dzikich wielkich trawożerców i drapieżników swobodnie naturalnie współbytujących z ludźmi , dzięki poszanowaniu    dla dzikich zwierząt i naturalnych procesów. Sposobem na sukces jest wsparcie  rozwoju biznesu w wybranych obszarach przez pokazanie sposobów zrównoważonego zarządzania i ekonomicznego rozwoju. Zrównoważony rozwój  oparty na naturalnych produktach i usługach, będący w ścisłym związku z zachowaniem i odtwarzaniem naturalnych zasobów przyrodniczych, obserwacji przyrody oraz ekoturystyce, przynosząca zyski  lokalnej społeczności, jako sposób na przywracanie naturalnego stanu przyrody i dbałości  o jej ochronę, to w założeniu Rewilding Europe najlepsza droga dla ukierunkowania rozwoju z zachowaniem naturalnych walorów przyrodniczych.

1.2. Założenia i cel projektu

Organizacje realizujące projekt przyjęły warsztatową formę spotkania.

Trzydniowe warsztaty miały na celu rozpoznanie  możliwości utworzenia i rozwoju produktu turystycznego opartego na dzikiej przyrodzie w obszarze Zalewu Szczecińskiego i Delty Odry z nowymi miejscami docelowymi i obiektami turystycznymi działającymi przez cały rok. Projekt zakładał wskazanie nowych koncepcji rozwoju turystyki, możliwości utworzenia nowych miejsc pracy i rozwoju gospodarczego oraz wspólnych działań promocyjnych, jak również  wsparcie dla niezbędnych środków ochrony przyrody oraz ograniczenia ryzyka powstawania negatywnych zjawisk stwarzających zagrożenie dla zasobów przyrodniczych.

Do poprowadzenia warsztatów zaproszono dwóch ekspertów z organizacji Rewilding Europe, która zdecydowała się wesprzeć cały projekt. Do uczestnictwa w warsztatach zaproszono m.in. przyrodników, przedstawicieli władz, lokalnych przedsiębiorców i firmy turystyczne z polskiej i niemieckiej części regionu, rolników, organizacje pozarządowe i osoby prywatne.

2. Warsztaty 7-9.02.2014 r. Widzieńsko

Warsztaty odbyły się w starej leśniczówce w Widzieńsku w dniach 7-9 lutego 2014 r. W warsztatach wzięło udział 17 uczestników ze strony polskiej i 14 ze strony niemieckiej.

Warsztaty prowadzili:

Staffan Widstrand – dyrektor ds. marketingu i komunikacji

Staffan jest niezależnym fotografem i pisarzem, specjalizującym się w kwestii realicji człowieka ze środowiskiem. Jest orędownikiem ochrony przyrody, ekoturystyki i praw człowieka. Przez wiele lat pracował w biurze podróży przyrodniczych  zarówno jako kierownik, kierownik produktu i przedstawiciel handlowy. Jest członkiem założycielem Szwedzkiego Towarzystwa Ekoturystycznego oraz twórcą i propagatorem marki „Nature’s best”. W swoim życiu był także czołgistą i fotoreporterem.  Widstrand jest zdobywcą wielu miedzynarodowych nagród dla fotografów i pisarzy, jest autorem 13 książek, założycielem   „Big Five” Szwedzkiego Krajowego Centrum Informacji o roślinożercach, to członek założyciel   “International League of Conservation Photographers” jednocześnie twórca i dyrektor zarządzający w europejskiej organizacji Wild Wonders of Europe.

Matthew McLuckie – menedżer ds. rozwoju przedsiębiorstw

Pochodzi z Południowej Afryki obecnie mieszka w Londynie. Matthew  jest członkiem części zespołu Conservetion Capital partnera finansowego i biznesowego inicjatywy Rewilding Europe. Conservation Capital skupia się wyłącznie na powiązaniu prywatnego sektora biznesowego i inwestycji finansowych z globalną ochroną bioróżnorodności. Jest również członkiem zespołu ogólnoeuropejskiej inicjatywy Rewilding Europe, gdzie jego zadaniem jest identyfikowanie i wspieranie przedsiębiorstw promujących cele tej inicjatywy jak również zarządzanie inwestycjami Rewilding Europe Capital – pionierskiego funduszu tej inicjatywy. Przed rozpoczęciem kariery finansowej ukończył geografię na Uniwersytecie w Edynburgu kolejno pracował dla EFG Securities nasŧepnie dla Credit Suisse w zarządzaniu portfolio klienta prywatnego.

Rolę moderatora warsztatów pełniła Iwona Krępic prezes Stepnickiej Organizacji Turystycznej Nie Tylko Dla Orłów, która była głównym organizatorem całych warsztatów. 
Podczas warsztatów porozumiewaliśmy się w trzech językach polskim, niemieckim i angielskim przy wsparciu tłumaczy symultanicznych z Polski i Niemiec.

Dzień 1.  Piątek 7 lutego 2014 r.

Pierwszym punktem programu było przedstawienie się uczestników projektu i zaznaczenie na transgranicznej mapie regionu miejsca swojej działalności. Po tym punkcie mapa zaroiła się od małych flag.

Przyjazna atmosfera zapoznania w formie zabawy  sprzyjała  poznaniu  się nawzajem.  
Miejscowości, z których przybyli nasi uczestnicy, a gdzie potencjalnie w przyszłości mogą rozwinąć się nowe koncepcje łączenia turystyki z ochroną środowiska, to m.in. Kopice, Stepnica, Świnoujście, Międzyzdroje, Przybiernów, Zalesie, Jarszewko, Łąka, Goleniów, Szczecin, Czarnocin, Żarnowo, Budzień, Pratenow, Blankensee, Pasewalk, Anklam, Wolgast, Benz, Gribow, Gutzkow i Waren.

W dalszej części popołudnia obecni wysłuchali z uwagą bardzo ciekawych prezentacji prowadzonych przez ekspertów z Rewilding Europe m.in.:

1. Wprowadzenie do  Rewilding Europe
2. Obserwacja dzikich zwierząt – przegląd rynku europejskiego
3. Indentyfikacja grup docelowych potencjalnych klientów i promocja produktów
4. Tworzenie i efektywna sprzedaż produktów turystycznych
5. Oferowane wsparcie przez Rewilding Europe
   – Rewilding Europe Capital
   – Rewilding Europe Travel Club
   – Lokalna strona internetowa Rewilding Europe

Uczestnicy nie ukrywali swojego zachwytu nad opartymi na wielkim doświadczeniu wykładami, przekazywanymi w ciekawy i przejrzysty sposób. 

Dzień 2.  Sobota 8 lutego 2014 r.

Po intensywnym piątku spędzonym głównie na zapoznaniu się z teoretycznymi aspektami ochrony przyrody i turystyki wyruszyliśmy na wycieczki terenowe.

Mieliśmy okazję zobaczyć bogate przyrodniczo tereny w Puszczy Goleniowskiej nad wspaniałą, dziką rzeką Gowienicą, o której walorach przyrodniczych opowiadał  Przewodniczący Towarzystwa Przyjaciół Rzek Iny i Gowienicy Artur Furdyna. Odwiedziliśmy niezwykle cenne przyrodniczo tereny Łąk Skoszewskich, gdzie dzięki zaangażowaniu Stepnickiej Organizacji Turystycznej powstała czatownia do obserwacji dzikich zwierząt, jeden z ekspertów Staffan Widstrand udzielił uczestnikom wielu praktycznych wskazówek jak podejść do takich koncepcji. Następnie przemieszczając się wzdłuż  brzegów Zalewu Szczecińskiego dotarliśmy do Parku Natury Zalewu Szczecińskiego, gdzie swoją gościnnością  i wspaniałą historią tych terenów podzielił się z nami gospodarz tego miejsca prezes Stowarzyszenia Na Rzecz Wybrzeża Dr Kazimierz Rabski.
Pełni  pomysłów dzięki wycieczkom terenowym,  z odświeżonymi umysłami uczestnicy przystąpili do dalszej części warsztatów.

W kolejnych godzinach spędzonych razem wysłuchaliśmy Magdaleny i Macieja Traczów z Zachodniopomorskiego Towarzystwa Przyrodniczego, którzy przybliżyli obecnym swoje doświadczenia z prowadzeniem dziko żyjących stad żubrów w okolicach Mirosławca i  Drawska.

Następnie przeszliśmy do części praktycznej warsztatów.

Jonathan Rauhult z gościnnie przybyłej organizacji Deutsche Umwetlhilfe przedstawił wizję nowego, wpólnego markowego produktu turystycznego na obszarze Delty Odry – Safari wokół Zalewu Szczecińskiego/Stettiner Haff Safari.

Wstępna koncepcja utworzenia wspólnej wizji zawierała m.in. :

• utworzenie sieci przedsiębiorstw turystycznych wokół Zalewu Szczecińskiego
• zgrupowanie różnych ofert turystycznych
• wykreowanie całorocznego produktu turystycznego
• wykorzystanie unikatowej, słynnej w Europie zorientowanej na turystykę przyrodniczą marki Rewilding Europe

Potem uczestnicy rozpoczęli pracę w dwóch grupach polskiej i niemieckiej. Pierwszym zadaniem było utworzenie listy produktów opartych na walorach przyrodniczych oraz produktów uzupełniających już istniejących lub nowych idei. W drugim zadaniu uczestnicy mieli wybrać spośród wszystkich wypisanych produktów te, które ich zdaniem mogą stać się wiodące, flagowe i przyciągać swoją atrakcyjnością wielu gości z całej Europy do regionu.   

Entuzjastyczne podejście do tematu turystyki przyrodniczej w obu grupach oraz atmosfera wzajemnego zrozumienia doprowadziły do bardzo  ciekawych rezultatów, dzięki którym sprawnie powstały listy produktów, zaprezentowane poniżej:

 Lista produktów

Dzień 3. Niedziela 9 lutego 2014 r.

To dzień intensywnej pracy nad przyszłą marką regionu. Uczestnicy razem z prowadzącymi doszli do wniosku, że do wspólnej promocji można wykorzystać dzikie zwierzęta – ikony europejskiej przyrody, z którymi kontakt jest lub będzie możliwy dla odwiedzających obszar „Delty Odry”.

Zwierzęta z którymi bliskie spotkanie lub nawet samo przebywanie na ich terytorium powoduje niesamowite emocje i pozostawia na długo ślad w pamięci. Bliskie spotkanie z dużym, rzadkim, dzikim zwierzęciem to dla człowieka niezapomniane przeżycie.

Uczestnicy postanowili wybrać tzw. „Big Seven”  „Delty Odry”, czyli naszą „Wielką Siódemkę” flagowych gatunków. Kandydatów zgłaszanych przez uczestników było nieco więcej, jednakże drogą porozumienia uzgodniliśmy, że gatunkami flagowymi dla naszego transgranicznego obszaru zostaną:

1. Orzeł Bielik
2. Żubr
3. Jesiotr
4. Bóbr
5. Wilk
6. Konik Polski
7. Foka szara

3. Podsumowanie i dalsze działania

Uzgodniono potrzebę i chęć   kontynuacji pracy nad stworzeniem wspólnego markowego produktu jak również sieci  przedsięwzięć – ofert turystycznych opartych na dzikiej przyrodzie. Uczestnicy doszli do wniosku, że praca będzie się odbywać w grupach tematycznych przypisanych do poszczególnych zwierząt z naszej „BIG SEVEN”, tak dokonano nastepującego podziału grup i ich liderów:

1. Orzeł Bielik  i inne ptaki – Iwona
2. Żubr i inne wielkie roślinożerne (jeleń szlachetny) – Bartek Racławski
3. Jesiotr i łosoś, troć i inne ryby – Artur
4. Bóbr  a także wydra – Frank
5. Wilk, łoś i inne, które ciężko wytropić – Steffan i Bartek Racławski
6. Konik Polski – Kazimierz, Martin
7. Foka szara – Ulrich, Jonathan

W celu kontynuacji i rozwijania przedstawionej koncepcji, przy dużym zaangażowaniu uczestników i ekspertów  zaproponowano, aby podobne warsztaty przeprowadzić po stronie niemieckiej.

Po warsztatach zostaną wydrukowane ulotki, na których znajdzie się uproszczona mapa Delty Odry z naszą flagową wielką siódemką „BIG SEVEN”, promująca idee współzależności pomiędzy ochroną przyrody i turystyką wraz z krótkim opisem działań. Ulotki będą rozesłane do uczestników projektu. Na stronie internetowej SOT zostanie opublikowany dwujęzyczny raport z przebiegu projektu.

Po warsztatach, które dostarczyły uczestnikom i organizatorom wielu informacji i doświadczeń, jesteśmy pełni nadziei, że wspólnie osiągniemy sukces i zbudujemy bogatą sieć  ciekawych ofert turystycznych opartych na dzikiej przyrodzie, co pozwoli nam, mieszkańcom tego obszaru na wykreowanie wspólnego markowego całorocznego produktu turystycznego, dzięki któremu region Delty Odry stanie się niezwykle atrakcyjny turystycznie, a produkty  turystyczne budowane i świadczone w sposób zrównoważony pomogą zachować  bezcenne dziedzictwo przyrodnicze w całym regionie.

“Czynimy Europę bardziej dziką”

Źródła:

1. http://stepnica.org.pl/pl/projekt.html